Chana Masala, Hint mutfağının en sevilen ve dünya genelinde de popüler olan, doyurucu ve aromatik bir vejetaryen/vegan yemeğidir. Haşlanmış nohutların, domates bazlı, zengin baharatlı ve hafif ekşimsi bir sosla buluşmasıyla hazırlanır. Protein açısından zengin olması, onu hem ana yemek hem de pilav veya ekmek yanında lezzetli bir garnitür yapar. Baharatların uyumu ve nohutun tok tutan yapısıyla, sağlıklı ve lezzetli bir alternatif arayanlar için idealdir.
Yöre: Chana Masala, özellikle Kuzey Hindistan ve Pencap bölgesinin geleneksel bir yemeğidir. "Chana" nohut anlamına gelirken, "masala" baharat karışımı demektir. Bölgenin beslenme alışkanlıklarında önemli bir yer tutan nohutun, zengin baharatlarla birleşerek ortaya çıkardığı bu yemek, Hint sofralarının vazgeçilmezidir.
Hazırlık Süresi: 20 dakika (artı nohut ıslatma ve haşlama süresi, konserve nohut kullanılıyorsa daha kısa) Pişirme Süresi: 30-40 dakika Porsiyon: 4-6 kişilik
Malzemeler:
Nohut İçin (Kuru Nohut Kullanılıyorsa):
- 1 su bardağı kuru nohut (bir gece önceden ıslatılmış ve haşlanmış)
- Veya: 2 konserve nohut (suyu süzülmüş ve durulanmış)
Sos İçin:
- 2 yemek kaşığı bitkisel yağ (tercihen hardal yağı veya ayçiçek yağı)
- 1 adet orta boy soğan, ince kıyılmış
- 1 yemek kaşığı taze zencefil-sarımsak macunu (veya 1 yemek kaşığı rendelenmiş zencefil + 1 yemek kaşığı ezilmiş sarımsak)
- 1 adet yeşil biber (jalapeno veya sivri biber), ince doğranmış (isteğe bağlı, acılık katmak için)
- 1 çay kaşığı kimyon tohumu
- Yarım çay kaşığı hardal tohumu (isteğe bağlı)
- Yarım çay kaşığı asafoetida (hing) (isteğe bağlı, sindirimi kolaylaştırır, sarımsak-soğan kullanmayanlar için iyi bir alternatif)
- 1 çay kaşığı zerdeçal tozu
- 1 yemek kaşığı kırmızı toz biber (Hint veya pul biber)
- 1 yemek kaşığı kişniş tozu
- 1,5 tatlı kaşığı amchoor (kuru mango tozu) veya yarım çay kaşığı nar ekşisi (ekşilik katmak için)
- 1 tatlı kaşığı garam masala
- 400 gr konserve doğranmış domates (veya 3-4 adet rendelenmiş taze domates)
- Yarım su bardağı su veya sebze suyu
- Tuz (damak zevkinize göre)
- Üzeri için: Taze kişniş yaprakları (kıyılmış)
Yapılışı:
Adım 1: Nohutları Hazırlama
- Kuru nohut kullanacaksanız, bir gece önceden bol suda ıslatın. Ertesi gün suyunu süzün ve düdüklü tencerede veya normal tencerede yumuşayana kadar haşlayın. Konserve nohut kullanıyorsanız, suyunu süzüp iyice durulayın.
Adım 2: Masala Sosu Hazırlama
- Geniş ve derin bir tencerede veya wok tavada bitkisel yağı orta ateşte ısıtın.
- Yağ ısınınca kimyon tohumlarını ve hardal tohumlarını (kullanıyorsanız) ekleyin. Tohumlar çatırdamaya başlayana ve kokusu çıkana kadar yaklaşık 30 saniye kavurun.
- İnce kıyılmış soğanları ekleyin ve şeffaflaşana kadar yaklaşık 5-7 dakika kavurun.
- Zencefil-sarımsak macununu ve yeşil biberi (kullanıyorsanız) ekleyin. 1 dakika kadar kokusu çıkana kadar kavurun. Asafoetida (hing) kullanıyorsanız bu aşamada ekleyin.
- Şimdi tencereye zerdeçal tozu, kırmızı toz biber, kişniş tozu, amchoor (veya nar ekşisi) ve garam masalayı ekleyin. Baharatların kokusu çıkana kadar 30 saniye kadar sürekli karıştırarak kavurun. Baharatları yakmamaya dikkat edin.
- Doğranmış domatesleri tencereye ekleyin. Tuzunu ayarlayın.
- Su veya sebze suyunu da ilave edin. Sos kaynamaya başlayınca ateşi kısın, kapağını kapatın ve domatesler iyice yumuşayana, sos kıvam alıp lezzetler bütünleşene kadar yaklaşık 10-15 dakika pişirin. Ara sıra karıştırın.
Adım 3: Nohutları Sosta Birleştirme ve Pişirme
- Haşlanmış veya konserve nohutları hazırladığınız sosun içine ekleyin.
- Nohutları sosla iyice harmanlayın.
- Kısık ateşte, nohutların sosun lezzetini iyice çekmesi için yaklaşık 10-15 dakika daha pişirin. Nohutların bir kısmını kaşıkla hafifçe ezerek sosun daha kıvamlı olmasını sağlayabilirsiniz.
- Tuzunu ve baharatını kontrol edin, gerekirse ayarlayın.
Servis Önerisi:
Chana Masala'yı sıcak basmati pirinci, naan ekmeği (Hint pidesi), chapati veya puri ile servis edin. Üzerini bolca kıyılmış taze kişniş yapraklarıyla süsleyerek sunumu tamamlayın. Yanında biraz yoğurt (raita) veya ince dilimlenmiş kırmızı soğan halkaları ile servis edebilirsiniz.
Artı Yönleri:
- Vegan ve Vejetaryen Dostu: Hayvansal ürün içermediği için bu beslenme tarzlarını benimseyenler için mükemmel bir alternatiftir.
- Yüksek Protein ve Lif İçeriği: Nohut sayesinde hem doyurucu hem de sağlıklı, zengin bir lif ve bitkisel protein kaynağıdır.
- Aromatik ve Lezzetli: Kullanılan baharatların zenginliği, yemeğe derin ve kompleks bir lezzet katar.
- Ekonomik: Malzemeleri nispeten uygun fiyatlı ve kolay bulunur.
- Çok Yönlü: Hem ana yemek olarak hem de garnitür olarak servis edilebilir.
- Glutensiz (Ekmeksiz Tüketildiğinde): Doğru malzemelerle ve glutensiz ekmekle servis edildiğinde glutensiz bir öğün olabilir.
Eksi Yönleri:
- Nohut Islatma/Haşlama Süresi: Kuru nohut kullanılıyorsa, uzun bir ıslatma ve haşlama süresi gerektirir.
- Baharat Çeşitliliği: Hint mutfağına yabancı olanlar için bazı baharatları (amchoor, asafoetida) bulmak zor olabilir.
- Sindirim Hassasiyeti: Nohut ve bazı baharatlar, hassas sindirim sistemine sahip kişilerde gaz veya şişkinliğe neden olabilir.
Hangi Hastalıklara İyi Gelmez (Potansiyel Kontrendikasyonlar):
- Böbrek Hastalıkları: Nohut, potasyum ve fosfor açısından zengin olabilir. Kronik böbrek rahatsızlığı olanların tuz ve mineral alımına dikkat etmeleri ve bu tür baklagil yemeklerini doktor veya diyetisyenlerine danışarak tüketmeleri önemlidir.
- Gut Hastalığı: Baklagiller (nohut dahil) pürin içerir. Gut hastalığı olan kişilerin pürin alımını sınırlaması gerektiğinden, porsiyon kontrolü yapmaları veya bu yemeği daha az sıklıkla tüketmeleri önerilir.
- Sindirim Sorunları / IBS (Hassas Bağırsak Sendromu): Nohut ve bazı baharatlar (özellikle soğan, sarımsak, bazı acı biberler) FODMAP içeriği nedeniyle hassas bağırsak sendromu (IBS) olan veya sindirim sistemi hassas olan kişilerde şişkinlik, gaz ve karın ağrısı gibi semptomlara neden olabilir. Bu durumda, sarımsak ve soğan miktarı azaltılabilir veya düşük FODMAP'li sebzeler tercih edilebilir.
- Baharat Hassasiyeti: Kırmızı toz biber ve diğer baharatlar, hassas midesi olan kişilerde mide rahatsızlıklarına veya reflü semptomlarının artmasına neden olabilir. Bu durumda baharat miktarı azaltılmalı veya daha hafif baharatlar tercih edilmelidir.
- Tuz Duyarlılığı/Yüksek Tansiyon: Yemeğin hazırlanmasında kullanılan tuz miktarına dikkat edilmelidir. Yüksek tansiyonu olanların tuz miktarını kontrol etmesi önerilir.
